(ญี่ปุ่น) ครั้งที่ ๑๑ ประจำปี พ.ศ. ๒๕๖๘ ของ นายวิชัย นนทการ ผู้อำนวยการชำนาญพิเศษ โรงเรียนบ้านคลองมะนาว สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การประถมศึกษาสระแก้ว เขต ๒

(ญี่ปุ่น) ครั้งที่ ๑๑ ประจำปี พ.ศ. ๒๕๖๘  ของ นายวิชัย นนทการ ผู้อำนวยการชำนาญพิเศษ
โรงเรียนบ้านคลองมะนาว
สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การประถมศึกษาสระแก้ว เขต ๒

๑. สิ่งที่ได้จากการเข้าร่วมโครงการ

• โครงการแลกเปลี่ยนทางการศึกษาระหว่างประเทศ (ไทย–ญี่ปุ่น) ครั้งที่ 11 จัดขึ้นภายใต้หัวข้อ Theme: Considering new learning and the qualities required of teachers, educational administrators in a new age” โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อแลกเปลี่ยนแนวคิด องค์ความรู้ และแนวปฏิบัติที่ดีทางการศึกษา ระหว่างครูและผู้บริหารจากทั้งสองประเทศ เพื่อสร้างความเข้าใจร่วมกันในแนวทางการจัดการศึกษาแบบมีส่วนร่วม ที่ให้โอกาสผู้เรียนทุกคนเข้าถึงการศึกษาอย่างเท่าเทียม
• กิจกรรมแบ่งออกเป็น 4 กลุ่มย่อย เพื่อให้ผู้เข้าร่วมได้มีโอกาสอภิปรายและนำเสนอความคิดเห็นอย่างลึกซึ้ง ในช่วงเช้าเป็นการเสวนาแลกเปลี่ยนประสบการณ์ในด้านการจัดการเรียนรู้ การบริหารสถานศึกษา และการสนับสนุนนโยบายการศึกษา โดยครูไทยและครูญี่ปุ่นได้แลกเปลี่ยนมุมมองซึ่งกันและกันอย่างเปิดใจ ส่วนช่วงบ่ายเป็นการนำเสนอผลการอภิปรายกลุ่ม เพื่อสรุปประเด็นสำคัญและแนวคิดใหม่ ๆ ที่สามารถนำไปปรับใช้ได้จริงในบริบทของทั้งสองประเทศ

• สิ่งที่ผมได้รับจากการเข้าร่วมโครงการครั้งนี้ นอกจากความรู้ด้านการจัดการเรียนการสอนกรณีตัวอย่างของโรงเรียนทั้ง 2 แห่งแล้ว ยังได้เรียนรู้ “จิตวิญญาณของความเป็นครู” จากครูญี่ปุ่น ที่สะท้อนให้เห็นถึงความมีระเบียบ ความรับผิดชอบ และการพัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่อง ครูญี่ปุ่นมีความตั้งใจและมุ่งมั่นในการพัฒนาเด็กทุกคน โดยเน้นให้ผู้เรียนมีความสุขในการเรียนรู้ ควบคู่กับการมีวินัยและความเคารพต่อผู้อื่น ขณะเดียวกัน ครูไทยรวมทั้งตัวผม ก็ได้ถ่ายทอดแนวคิดเรื่อง “ความสัมพันธ์เชิงบวกกับผู้เรียน” และ “ความยืดหยุ่นในชั้นเรียน” ให้กับครูญี่ปุ่น ซึ่งเป็นจุดแข็งสำคัญของระบบการศึกษาไทย กิจกรรมในครั้งนี้จึงเป็นมากกว่าการแลกเปลี่ยนทางวิชาชีพ แต่ยังเป็นการเรียนรู้ร่วมกันระหว่างวัฒนธรรม ที่ช่วยเปิดโลกทัศน์ใหม่ในการพัฒนาการศึกษา

๒. สิ่งที่ประทับใจมากที่สุด

• สิ่งที่ผมประทับใจที่สุดจากการเข้าร่วมโครงการ คือ วัฒนธรรมการทำงานและทัศนคติของชาวญี่ปุ่น ที่เปี่ยมด้วยความมีระเบียบ ความตรงต่อเวลา และความรับผิดชอบในทุกขั้นตอน ทุกคนให้ความสำคัญกับรายละเอียดเล็ก ๆ น้อย ๆ อย่างจริงจัง ทั้งในชีวิตประจำวัน ใส่ใจเรื่องสุขภาพและภาวะโภชนาการและในงานด้านการศึกษา ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึง “ความใส่ใจในคุณภาพ” ที่อยู่ในจิตวิญญาณของคนญี่ปุ่น

• การแลกเปลี่ยนครั้งนี้ยังทำให้ผมพัฒนา “ทักษะวิชาชีพเชิงวัฒนธรรม (Culturally Responsive Teaching)” ได้เห็นความสำคัญของการเข้าใจบริบทของผู้เรียนแต่ละคน และเรียนรู้การสอนในสังคมที่หลากหลายตามแนวคิด Global Competence ซึ่งเป็นสิ่งจำเป็นต่อการเป็นครูในโลกยุคใหม่
• และประการสุดท้าย ประทับใจคณะทีมงานจากประเทศไทยที่ร่วมมือในการสร้างผลงาน และทำภารกิจได้สำเร็จลุล่วงด้วยดี พวกเรามีความรัก และสามัคคี และมีความสัมพันธ์ที่ดีได้เครือข่ายของการเรียนรู้ในการทำงานร่วมกันในอนาคต และขอขอบพระคุณ คุณเควิน ที่ให้การสนับสนุนและดูแลพวกเราจนเสร็จสิ้นโครงการ

๓. ข้อเสนอแนะเกี่ยวกับโครงการเพิ่มเติม

• โครงการนี้มีการจัดการที่ดีมากทั้งในด้านเนื้อหาและกิจกรรม ซึ่งช่วยสร้างคุณค่าอย่างยิ่งต่อผู้เข้าร่วม อย่างไรก็ตาม ผมเห็นว่าหากมีการจัดอบรมเตรียมความพร้อมล่วงหน้า เช่น ความรู้พื้นฐานทางภาษาและวัฒนธรรมญี่ปุ่น เบื้องต้น จะช่วยให้การแลกเปลี่ยนเป็นไปอย่างลึกซึ้งและมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น นอกจากนี้ ควรมีการติดตามผลอย่างต่อเนื่องหลังจบโครงการ เพื่อให้ผู้เข้าร่วมสามารถนำประสบการณ์และแนวทางที่ได้รับไปปรับใช้จริงในโรงเรียนของตน และส่งต่อองค์ความรู้ให้กับเพื่อนครูในวงกว้าง เพื่อขยายผลสู่ความยั่งยืนของโครงการในระยะยาว

๔. บทสรุป

• การเข้าร่วมโครงการแลกเปลี่ยนทางการศึกษาระหว่างประเทศ (ไทย–ญี่ปุ่น) ครั้งนี้ เป็นประสบการณ์อันทรงคุณค่าที่ผมจะจดจำตลอดไป ไม่เพียงแต่ได้เรียนรู้แนวทางการศึกษาที่มีประสิทธิภาพจากประเทศญี่ปุ่น แต่ยังได้เห็นความงดงามของจิตวิญญาณแห่งความเป็นครูจากทั้งสองประเทศ ประสบการณ์ครั้งนี้ทำให้ผมเข้าใจอย่างลึกซึ้งว่า “การศึกษาที่ดี” มิใช่เพียงการสอนให้เด็กเก่ง แต่คือการสร้างคนให้เป็นผู้เรียนรู้ตลอดชีวิต มีความรับผิดชอบ เคารพผู้อื่น และสามารถอยู่ร่วมกับความแตกต่างได้อย่างเข้าใจ
• ผมรู้สึกภาคภูมิใจที่ได้เป็นส่วนหนึ่งของการแลกเปลี่ยนในครั้งนี้ และจะนำสิ่งที่ได้เรียนรู้ทั้งหมดกลับมาปรับใช้ในการพัฒนาผู้เรียนและโรงเรียนของผม เพื่อให้การศึกษาของไทยก้าวต่อไปอย่างมั่นคงและยั่งยืน
• ขอขอบพระคุณ สำนักความสัมพันธ์ต่างประเทศ ปลัดกระทรวง กระทรวงศึกษาธิการ ประเทศไทย กระทรวงศึกษาธิการ วัฒนธรรม กีฬา วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศญี่ปุ่น (MEXT) และศูนย์วัฒนธรรมแห่งเอเชียและแปซิฟิกเพื่อยูเนสโก (Asia-Pacific Cultural Center for UNESCO: ACCU) ที่มอบโอกาสแก่ผมและคณะทีมงานในครั้งนี้เป็นอย่างสูงอีกครั้งหนึ่งครับ